Schoonhees
Geschreven door Alfons Beckers
Grootmoeder
Regina (Zien)Theys verteld.
Feel Sas was uitgeboerd en zocht een huis. Hij wilde zijn oude dag op zijn eigen zitten. Jef stond op trouwen en Gustaaf had ook al kennis. Gustaaf, een der laatste Staf der Staven! De commerce der Theysen zat in het bloed. Ook Jef deed commerce. Op een dag kwam hij thuis en zegde: "Kanus van de berg gaat zijn huizeke verkopen. Ik ga dat kopen". En zo gebeurde het. Kanus had schrik gekregen en werd wat oud, die heksen, die heksen!
Maar Saske geloofde er niet in. Het was zoon Jef die de Kanusberg kocht.
Toen enkele maanden nadien in de Ulfheide het huis van dikke Ruts verkocht werd, was Jef daar zeker liefhebber van. "De plaats voor de commerce". De plaats voor een winkel. "Wel, zegde Feel Sas, verkoop mij dan de Kanusberg" En zo geschiedde.
Zien Theys, die ook haar meezeggen had zegde: "goed en wel maar voor ik dat mee ga eerst een waterput en een bakhoven (bakoven) en een droge kelder!"
En Saske begon te werken op de Kanusberg en Kalske van de Broek moest komen voor een waterput te leggen. Maar goed en wel, die moest 7 buizen in de grond graven, dat was 7 meter diep en toen had hij water.
Da's wijn zegden de mensen. Zolang als ik geweten heb, hebben 17 gezinnen er water gehaald voor het eten en de was.
Nadien zegde Kanus, had ik geweten dat er wijn zat op die berg, ik had hem nooit verkocht, maar er is hekserij mee gemoeid.
En Sasken, Zien, Gustaf en Julie trokken in het jaar 1925 naar de Kanusberg.
Alfons Beckers
Hun loon, de eigen woon een troon,
Tevreden, in alles wat zij samen deden!
in diep geloof, in God en zijn gebod,
't Was hun wens als diep gelovig mens.
Zo zegde Zien : "ik zeg en ik meen" Haar slogan!
Als God belieft, voor dat ze iets begon.
Verblijd wees fier, tot de stam te behoren,
De stam die kwam van meid en bezembinder,
Arm zijn is geen hinder!
Maar tevreden zijn dat is fijn,
Het voorbeeld van Rozien en Feel!!!
Als men zegt... dat volk komt van de Kanusberg!
Vind dat niet erg, dat waren...de grootouders
Van dezen hier!!! Alfons Beckers
Het kerkpad tussen de velden.
De kanusberg lag op ongeveer 2 km van de kerk. De Hulsterstraat kwam vanuit Schoonhees en ging zo naar de kerk van Hulst. 't Was al modder en karsporen en de Saskens waren gewoon langs de steenweg te wonen, maar dat was geen hinder. Alles was toen te voet en de kleine vrachten met de kruiwagen.
Maar er was een kerkpad, van aan het kapelletje aan Dries De kok, beter gezegd van aan de oude school liep het kerkpad 60-70 cm breed. Langs hier ging alles te voet en met de kruiwagen. Het was er eenzaam tussen de velden alleen. Er stonden verlaten op 2 plaatsen een eikenboom en dat waren de heksenknooppunten.
Dit kerkpad liep parallel met de Hulsterstraat op een paar 100 meter.
Een voor lang, zegden men. ( Een voor: omgeploegde rij). Dat was de breedte van de percelen van de landbouwgrond die toen allemaal met de hand bewerkt werd en geploegd met os of paard of een koppel koeien. De boeren droegen zorg voor hun pad aan voet of uiteinden van elk perceel.
Ook met de kruiwagen trok hier de processie, een stoet van één achter de ander, van 100 meters lang. Zodat de achtersten niet hoorden wat de voorste zongen. 't Waren de gebeden voor de vruchten der aarde. Als ze dan een perceel naderden van een slordige boer werd door de jonge mannen wel eens gezongen:"die boer zijn koren heeft geen aren". Het antwoord: "Laat gezaaid en niet gemest". Dit tot grote ergernis van de dorpsgeestelijke en notabelen die in het latijn zongen waar niemand een snars van verstond.
Het enige wat ik onthield van dat gezang "dero grammus domino s".
Maar het hekste geweldig op dit eenzame kerkpad en in de wintermorgen met donker naar de mis! 's Avonds voor boodschappen en zo meer, den ene maakte de andere bang. Maar Zien Theys was van niets bang. " Neem ne stok in uwe mond en loop al omver wat te dicht bij komt". Het was een vrouwmens die wat voorover gebogen ging, maar slim en sterk!!!
Er kwam nen os terug die Rens over 20 jaren verkocht had! Ge hoorden hem goed rammelen met zijn ketting. Toen Zien op ne zondag naar de vriemis ging ( vroegmis) moedermens alleen, was de os er weer. Het rammelde onder de eikenboom, maar zien trok haar schoenen uit, de heks hoorde haar niet, en Zien grabbelde de ketting beet en ze gaf die heksenmeester daar een pandoering met zijn eigen ketting. Die os is nooit meer terug gekomen. Den hekser was zelf behekst en kwam 14 dagen niet meer buiten, zodat de familie beeweg beloofd had naar den eikenboom in Lummen. Ze sloegen hand en Heiligen over de belevenis van die kwade hand.
Aldus Zien.
foto's Jeannine Verdickt
Laat ons het kerkpad omschrijven als de verbindingsweg tussen de Kanusberg en het dorp op den Eikelenberg na de eeuwwisseling.
Hier kwam iedereen en te voet, want er waren weinig fietsen, laat ons nog niet spreken van auto's. De schoolkinderen 3 maal per dag: 's morgens naar de mis en catecismus, naar huis ontbijten en terug naar school. Naar huis middagmalen en terug naar school tegen 2 uur. De groten moesten voor de kleinen zorgen want de ouders hadden geen tijd. Toen bestond ook haagschool houden. Men kroop in de struiken in plaats van naar school te gaan en zegden 's anderendaags " ik moest gisteren thuis blijven voor de kleinen te passen". Eigenlijk moest men een papiertje meebrengen maar vele ouders konden lezen nog schrijven. Vandaar dat het gezag machteloos hiertegenover stond. Toen bestond ook hooi en oogstverlof, en verlof voor het rooien van de aardappelen. Hiervan werd gretig gebruik gemaakt omdat men de school aanzag als nutteloos voor de werkende mens.
Maar...die kerkpaden, dat was het sprekende dagblad!!! Was er iets ongeloofwaardig zegde men: " 't komt zeker van het kerkpad".
foto Jeannine Verdickt
Huidige situatie: Aan de rand van het Eikelplein-Hulst.
Dit pad is een zogenaamd kerkpad. De Hulsterstraat ( nu Hofstraat ) lag vlakbij. Rechts op de achtergrond de vroegere electriciteitskabine. Nu Eikelplein.